«Λευτεριά στους Χ. Κουτλού και Ν. Σαργκίν» - Τουρκία 1987-89

Το φθινόπωρο του 1987 ο Γενικός Γραμματέας του Εργατικού Κόμματος Νιχάτ Σαργκίν και ο Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Τουρκίας Χαϊντάρ Κουτλού, που βρίσκονταν εξόριστοι στην Ευρώπη, επιστρέφουν στην πατρίδα τους με σκοπό η κίνησή τους αυτή να συμβάλλει στην αποκατάσταση των δημοκρατικών ελευθεριών στην Τουρκία, στη νομιμοποίηση των δυο κομμάτων και την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων.

Το στρατιωτικό καθεστώς του στρατηγού Εβρέν συλλαμβάνει τους δυο ηγέτες μόλις αποβιβάζονται από το αεροπλάνο και τους οδηγεί στη φυλακή. Σε πολλές χώρες του κόσμου ξεσηκώνεται κύμα διαμαρτυριών, δημιουργούνται επιτροπές αλληλεγγύης, γίνονται μαζικές συγκεντρώσεις και παραδίδονται ψηφίσματα στις πρεσβείες της Τουρκίας.

Στην Ελλάδα μετά από πρόσκληση των Ομοσπονδιών Λογιστών, Οικοδόμων και κλωστοϋφαντουργών πραγματοποιείται στις 17 Νοέμβρη συγκέντρωση εργαζομένων και συνδικαλιστών με συνθήματα «ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΡΓΑΤΕΣ», ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ» κλπ. Οι διαδηλωτές ζητούν επίσης τη νομιμοποίηση του Κ.Κ. Τουρκίας, ενώ φτάνοντας στην Τουρκική πρεσβεία μετά από πορεία, δεν βρίσκουν ούτε τον θυρωρό για να παραδώσουν το ψήφισμά τους…

Στην Τουρκία και ενώ γιγαντώνεται το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης στους κρατούμενους ηγέτες Χ. Κουτλού και Ν. Σαργκίν, με διάφορα προσχήματα η δίκη τους (η »δίκη του αιώνα», όπως την αποκάλεσε ο Τούρκος Γενικός Εισαγγελέας) οδηγείται σε συνεχόμενες αναβολές. Στόχος του στρατιωτικού καθεστώτος της Τουρκίας είναι με τις αλλεπάλληλες αναβολές της δίκης να εξασθενίσει η ισχυρή διεθνής αλληλεγγύη και συμπαράσταση προς τους δύο ηγέτες, γεγονός που ενοχλεί πολύ την Άγκυρα. Οι πρωτοφανείς, όμως, αυτές νομικές αλχημίες δεν φαίνεται να επηρεάζουν σοβαρά τη δηλωμένη συμπαράσταση ενός ευρύτατου κοινωνικού πολιτικού φάσματος από τις χώρες της Ευρώπης. Έτσι στην Άγκυρα έφτασαν στις 8 και 17 Ιούνη την πρώτη και δεύτερη αναβολή της δίκης αντίστοιχα, βουλευτές, δεκάδες δικηγόροι, εκπρόσωποι κοινωνικών και μαζικών Οργανώσεων από πολλές χώρες μέχρι και την Αυστραλία. Οι »κατηγορίες» που βαραίνουν τους δύο ηγέτες στηρίζονται ουσιαστικά στο γεγονός ότι είναι ηγέτες των κομμάτων τους, δηλ. του Κομμουνιστικού Κόμματος Τουρκίας και του Εργατικού Κόμματος Τουρκίας. Το κατηγορητήριο αποτελεί ένα προκλητικό... κατόρθωμα ποινικοποίησης της ηγετικής τους ιδιότητας.

Στα πλαίσια της διεθνούς επιτροπής απελευθέρωσης των Κουτλού - Σαργκίν, κυκλοφορεί τα »Γράμμα του Μ. Θεοδωράκη», στο οποίο τονίζεται ότι «καθώς η ανθρωπότητα βρίσκεται στα πρόθυρα του 2000, μπαίνοντας σε μια νέα εποχή, η διαδικασία αυτή συνοδεύεται από την ελπίδα της δημοκρατίας και της ελευθερίας». Κάτω από το γράμμα βρίσκονται οι υπογραφές εκπροσώπων της διεθνούς πνευματικής, καλλιτεχνικής και πολιτικής ζωής, όπως του Γ. Ρίτσου, του Β. Βασιλικού, του Ανρί Αλλέγκ, του Μαχμούντ Νταρβίς, του Μπρούνο Κράισκυ, κλπ.

Οι Χ. Κουτλού και Ν. Σαργκίν στο δικαστήριο

Η έναρξη της δίκης στις 8 Ιούνη στα δικαστήρια Κρατικής Ασφάλειας της 'Αγκυρας, μετατράπηκε σε μεγάλη και συγκινητική εκδήλωση. Στα γύρω από το δικαστήριο Κρατικής Ασφάλειας κτίρια και σε μεγάλη έκταση, ήταν τοποθετημένες μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις. Ο κόσμος που είχε μαζευτεί στις πόρτες του Μεγάρου, συνόδευσε με τα χειροκροτήματά του τους δύο ηγέτες που μεταφέρονταν στην αίθουσα από την κλούβα της φυλακής. Η έναρξη της δίκης έγινε ουσιαστικά κεκλεισμένων των θυρών. Στη μικρή αίθουσα μπήκαν μόνο οι δικαστές, οι κατηγορούμενοι, οι συνήγοροι και μερικοί -ολιγάριθμοι- ξένοι, μεταξύ των οποίων ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Μάκης Τρικούκης. Οι κατηγορούμενοι και η υπεράσπιση ζήτησαν τη διεξαγωγή της δίκης σε μεγαλύτερη αίθουσα. «Αφού κατηγορούμαστε και δικαζόμαστε για τις ιδέες μας», δήλωσαν, «ζητούμε να μπορεί να τις ακούσει ο λαός». Η δίκη όμως αναβλήθηκε για τις 17 Ιούνη. Σαν αιτία της αναβολής αναφέρθηκαν «λόγοι ανωτέρας βίας», καθώς επίσης και κάποιοι άλλοι δικαστικοί λόγοι.

Στις 17 Ιούνη, προκαλώντας τη διεθνή δημοκρατική κοινή γνώμη, το καθεστώς Εβρέν - Οζάλ ανέβαλε για τις 4 Ιούλη τη μεγάλη πολιτική δίκη των Τούρκων κομμουνιστών ηγετών Χ. Κουτλού και Ν. Σαργκίν. Τα αστυνομικά μέτρα σ’ αυτή τη δίκη ήταν σκληρότερα. Μόνο οι δημοσιογράφοι και οι ξένοι κατόρθωσαν να μπουν στην αίθουσα, μετά από σωματική έρευνα από την οποία εξαιρέθηκαν μόνο οι συνήγοροι και οι βουλευτές. Ένα άλλο χαρακτηριστικό αρχίζει σιγά - σιγά να εμφανίζεται: ο κίνδυνος αύξησης του αριθμού των κατηγορουμένων. Μετά τη διακοπή της δίκης Κουτλού -Σαργκίν, άρχισαν να δικάζονται 5 άτομα που είχαν συλληφθεί έξω από το δικαστήριο στην πρώτη δίκη.

Σε ένδειξη συμπαράστασης και αλληλεγγύης προς τους δύο Τούρκους ηγέτες πραγματοποιήθηκαν σε πολλές πόλεις της χώρας μας συγκεντρώσεις και άλλες εκδηλώσεις. Σωματεία εργαζομένων καταδίκασαν με τηλεγραφήματα, ανακοινώσεις και άλλες μορφές τις δίκες πολιτικής σκοπιμότητας στην Τουρκία, τα βασανιστήρια σε βάρος των δύο αγωνιστών και ζητούν την άμεση απελευθέρωσή τους, όπως και όλων των πολιτικών κρατουμένων στην Τουρκία. Στην πρώτη δίκη στην Ελληνική αντιπροσωπεία συμμετείχε εκπροσωπώντας την Ομοσπονδία Οικοδόμων ο πρόεδρος Γ. Κοκκινέλης.

Στο μεταξύ η δωδεκαμελής ελληνική αντιπροσωπεία πολιτικών, συνδικαλιστικών και κοινωνικών παραγόντων, που φτάνει στην Άγκυρα τον Νοέμβρη του 1988 για να εκφράσει την διαμαρτυρία και την αλληλεγγύη της στους Κουτλού-Σαργκίν (των οποίων η δίκη αναβάλλεται για μια ακόμα φορά) και να παρακολουθήσει και μια άλλη δίκη συνδικαλιστών μελών της οργάνωσης ΝΤΕΒ ΓΙΟΛ, συλλαμβάνεται από τις αρχές και τέσσερα μέλη της κλείνονται στη φυλακή για 12 μέρες!

Την άνοιξη του 1989 οι πολιτικοί κρατούμενοι των κεντρικών φυλακών της Άγκυρας πραγματοποιούν απεργία πείνας διαμαρτυρόμενοι για τον άγριο ξυλοδαρμό τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας και αλληλεγγύης ξεκινούν απεργία πείνας και οι αγωνιστές Κουτλού και Σαργκίν. Η Ομοσπονδία Οικοδόμων Ελλάδας συμμετέχει σε μια ακόμα συγκέντρωση στα Προπύλαια που διοργανώνουν έξι Κουρδικές και Τουρκικές οργανώσεις που κάνουν ταυτόχρονα συμβολική απεργία πείνας, ενώ με συνεχή τηλεγραφήματα στην Τουρκία εκφράζει την αμέριστη συμπαράστασή της στον αγώνα των Τούρκων αγωνιστών… Η συμπαράσταση και η αλληλεγγύη δεν θα σταματήσει όσες φορές και να αναβληθεί η δίκη.

Η αναδρομή έγινε με αφορμή το πρόσφατο ματοκύλισμα των διαδηλώσεων στην Κωνσταντινούπολη. Το καθεστώς της Τουρκίας -κατ' επίφαση δημοκρατία- ταγμένο στην υπηρεσία των συμφερόντων της άρχουσας τάξης και του στρατού, δεν διστάζει κάθε τόσο να κινητοποιεί τις δυνάμεις καταστολής, και με βάρβαρη βία να καταστέλλει τους αγώνες του τουρκικού λαού. Τα στοιχεία και οι φωτογραφίες είναι από την  εφημερίδα ΠΑΝΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ, φύλλα περιόδου 1987-89. (Οικοδόμος)