Το 9ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Οικοδόμων Ελλάδας το 1976 - Οι οικοδόμοι νοικοκύρηδες στα σωματεία τους

Στις 8 και 9 Αυγούστου 1976 έγινε το 9ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Οικοδόμων Ελλάδας. Σε αυτό, η Ομοσπονδία πέρασε από τους εργατοπατέρες και τους χουντοθρεμμένους συνδικαλιστές, στα χέρια των εργατών, στις ταξικές δυνάμεις.

Η σημασία του συνεδρίου για το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, όχι μόνο των οικοδόμων, αλλά συνολικά της εργατικής τάξης, αναδεικνύεται από τα ίδια τα γεγονότα. Σε παρουσίαση του βιβλίου του Αναστάση Γκίκα, «Από την πείρα του κινήματος των οικοδόμων στην Ελλάδα», ο Γιάννης Πάσουλας, μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας του ΠΑΜΕ και πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Οικοδόμων, ανέφερε τα εξής:

«Τα πρώτα χρόνια της μεταπολιτευτικής περιόδου είναι χρόνια έντονων πολιτικών ζυμώσεων και αναζητήσεων στον κλάδο των οικοδόμων. Η μάχη για το κέρδισμα των οικοδόμων μεταξύ των ρεφορμιστών κυρίως και των ταξικών δυνάμεων είναι καθημερινή. Αυτό εκφράζεται και στα σωματεία.

Την Ομοσπονδία συνεχίζει να την ελέγχει ο χουντοθρεμμένος Λυκιαρδόπουλος. Αρνούνταν να γράψει τα συνδικάτα που δεν έλεγχε, παρά του ότι συμπύκνωναν τη συντριπτική πλειοψηφία του κλάδου, ψήφιζαν διά αλληλογραφίας υποτιθέμενοι αντιπρόσωποι από την επαρχία, έφερνε αντιπροσώπους από την Κύπρο.

Το 9ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας, τον Αύγουστο του 1976, έμεινε στην ιστορία ως το συνέδριο που οι οικοδόμοι ξεφορτώθηκαν τον Λυκιαρδόπουλο και την παρέα του και έγιναν νοικοκύρηδες στο σπίτι τους».

Χέρι - χέρι κυβέρνηση και εργοδοτικοί

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι δυνάμεις του εργοδοτικού συνδικαλισμού, με επικεφαλής τον Λυκιαρδόπουλο, υπήρξαν για πολλές δεκαετίες πιστοί υπηρέτες του κεφαλαίου, είτε με «δημοκρατία», είτε με δικτατορία, σε βάρος των πραγματικών συμφερόντων των οικοδόμων.

Η κατάσταση που επικρατούσε έως τότε στην Ομοσπονδία, δεν ήταν η εξαίρεση αλλά ο κανόνας. Η πτώση της δικτατορίας δε σήμαινε και εκδημοκρατισμό του συνδικαλιστικού κινήματος. Αντιθέτως, συνεχίστηκαν οι κυβερνητικές παρεμβάσεις και η διατήρηση μηχανισμών για τον έλεγχο των Συνδικάτων για λογαριασμό του κεφαλαίου.

Ετσι, από τη μια παύτηκαν οι χουντικές διοικήσεις των Συνδικάτων όλων των βαθμίδων και στη θέση τους διορίστηκαν άλλες από τα δικαστήρια. Η σύνθεσή τους, όμως, άλλαξε ελάχιστα (!) καθώς παρέμειναν στις διοικήσεις των Συνδικάτων πολλοί συνδικαλιστές της χούντας, ενώ αποκλείστηκαν εντελώς οι εκπρόσωποι των ταξικών σωματείων.

Χαρακτηριστικό είναι ακόμα πως ο τότε υπουργός Εργασίας, Κ. Λάσκαρης, με δύο νόμους, το 1975 και το 1976 απέκλεισε από τις αρχαιρεσίες για τις τριτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις όλα τα πρωτοβάθμια σωματεία που είχαν διαλυθεί επί χούντας.

Υπάρχει φόβος να εκλεγεί το ΚΚΕ!

Πριν από το συνέδριο του 1976, ο Λυκιαρδόπουλος είχε αντιληφθεί ότι ο βασικός του αντίπαλος είναι η ΕΣΑΚ, που «κατέβηκε» στην Ομοσπονδία Οικοδόμων στηρίζοντας το ψηφοδέλτιο «Πανοικοδομικός Ενωτικός Δημοκρατικός Συνδυασμός». Για να εμποδίσει την ενίσχυσή της, επιστράτευσε τον ωμό αντικομμουνισμό.

Στη διακήρυξή του σημείωνε χαρακτηριστικά: «Εάν δεν ψηφίσετε τον Συνδυασμόν μου μέσα εις τον οποίον υπάρχουν τα πλέον επίλεκτα στελέχη του οικοδομικού κόσμου, τότε υπάρχει φόβος να εκλεγή ή ΕΣΑΚ (ήτοι το Κ.Κ.Ε.έξ.) με δυσμενείς συνεπείας διά την τάξιν μας, διότι τότε η Ομοσπονδία θα κομματικοποιηθή και δεν θα λειτουργή ανεξάρτητη όπως λειτουργούσε μέχρι σήμερον και όπως θα λειτουργήση και πάλι εάν εκλεγή ο Συνδυασμός μου. Η δε επίλυσις των προβλημάτων από την ΕΣΑΚ θα είναι προβληματική. Τις άλλες παρατάξεις δεν τις αναφέρω, διότι δεν είναι αξιόλογες».

Οργιο νοθείας

Βεβαίως, ο Λυκιαρδόπουλος δεν έμεινε μόνο στις αντικομμουνιστικές κορόνες. Χρησιμοποίησε κάθε μέσο και με τη βοήθεια της τότε κυβέρνησης της ΝΔ, προκειμένου να αλλοιώσει τους πραγματικούς συσχετισμούς, χωρίς τελικά να τα καταφέρει. Χαρακτηριστικά είναι όσα σημειώνονται στο βιβλίο του Αν. Γκίκα (οι αναφορές μέσα στα εισαγωγικά είναι από τον «Ριζοσπάστη» της εποχής και άλλα ντοκουμέντα):

«Ο δρόμος προς το 9ο Συνέδριο υπήρξε μακρύς και δύσβατος για τις ταξικές δυνάμεις (...) Οι μεθοδεύσεις και παρεμβάσεις κράτους και εργοδοτικού συνδικαλισμού εντάθηκαν στην πορεία προς το Συνέδριο. Οχι όμως δίχως ισχυρές αντιστάσεις.

Στις 31/1/1976 η Ανώτατη Εφορευτική Επιτροπή της ΓΣΕΕ με επέμβασή της ανάγκασε την Εφορευτική Επιτροπή της Ομοσπονδίας "ν' αποκλείσει τα εκτός Ομοσπονδίας συνδικάτα". Την επομένη "ανακαλούν την απόφαση και γράφουν 27 σωματεία".

Στις 3/2 "κάτω από την πίεση και δυναμική υποστήριξη των οικοδόμων" παίρνεται νέα απόφαση "να εγγραφούν όλα τα σωματεία με πλήρη δικαιώματα". Και όμως "πριν στεγνώσει η μελάνη στο χαρτί για την τελευταία αυτή απόφαση να πάρουν όλα τα σωματεία ισότιμα μέρος στο Συνέδριο, αόρατες δυνάμεις επεμβαίνουν και τα τρία μέλη της Εφορευτικής Επιτροπής παραιτούνται το ίδιο βράδυ".

Ετσι, "ο κύκλος αρχίζει από την αρχή. Η Ανώτατη Εφορευτική Επιτροπή στο προσκήνιο για νέο διορισμό. Στόχος βέβαια να αποκλείσουν τα μαζικά Σωματεία απ' το Συνέδριο". Δεν θα τα καταφέρουν. Οι μαζικές και δυναμικές αντιδράσεις των οικοδόμων επέβαλαν τελικά τη συμμετοχή όλων των σωματείων δίχως όρους και περιορισμούς.

Παράλληλα διεξαγόταν η μάχη των αρχαιρεσιών στις πρωτοβάθμιες οργανώσεις. Ο Λυκιαρδόπουλος, ακολουθώντας την προσφιλή σ' αυτόν οδό των εκλογικών "μαγειρεμάτων", προσπάθησε να εξασφαλίσει το μέγιστο δυνατό αριθμό αντιπροσώπων. Στο σωματείο Κτιστοαμμοκονιαστών Αθήνας, Πειραιά και Περιχώρων, για παράδειγμα, που βρισκόταν υπό τον έλεγχό του, "ψήφισαν άτομα που ούτε καν είναι οικοδόμοι", "ψήφισαν άλλοι χωρίς να το γνωρίζουν (!!) και μάλιστα δύο φορές (!)".

Τα ταξικά σωματεία κατήγγειλαν την κραυγαλέα αυτή καλπονοθεία στον Εισαγγελέα, προσκομίζοντας μάλιστα κατάσταση με τους ψηφίσαντες. Ωστόσο, πέρασαν 7 μήνες και η καταγγελία έμεινε καταγγελία. Ομως είναι μόνο αυτό; Οχι βέβαια. Δεκάδες ανάλογα "σωματεία" έκαναν τέτοιου είδους αρχαιρεσίες και έχουν εκλέξει "αντιπροσώπους» για το συνέδριο"».

Οι μέρες του Συνεδρίου

Στις 7 Αυγούστου, μία μέρα πριν την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου ο «Ριζοσπάστης» σημείωνε: «Σε συναγερμό βρίσκονται οι οικοδόμοι όλης της χώρας. Αύριο στο Εργατικό Κέντρο Πειραιά αρχίζουν οι εργασίες του 9ου Συνεδρίου της Ομοσπονδίας Οικοδόμων, το πρώτο κάπως αντιπροσωπευτικό μετά από δεκάδες χρόνια. Και λέμε κάπως γιατί η σκιά των 200 περίπου κάλπικων "αντιπροσώπων" βρίσκεται πάνω από τον κλάδο αυτό. Κοινός είναι ο πόθος των εκατοντάδων χιλιάδων οικοδόμων: Να συντριβούν οι χουντικοί εργατοκάπηλοι, να μην περάσουν τα σχέδια της κυβέρνησης και της εργοδοσίας».

Ούτε στη διάρκεια του συνεδρίου ο εργοδοτικός συνδικαλισμός εγκατέλειψε τις προσπάθειες να αλλοιώσει τους συσχετισμούς.

Στο φύλλο του «Ριζοσπάστη» στις 10 Αυγούστου, αναφέρεται για την τελευταία μέρα του συνεδρίου, όταν κι έγιναν οι εκλογές: «Χθες - γύρω στο μεσημέρι - ο κ. Λυκιαρδόπουλος "χάθηκε" και μαζί του "χάθηκαν" το μητρώο και ορισμένες κάρτες αντιπροσώπων, κυρίως από την επαρχία, που τελικά βρέθηκαν σε κάποιο συρτάρι, όπου τις είχε τοποθετήσει ο εργατοπατέρας.

(...) Ο κ. Λυκιαρδόπουλος αφού εξαφανίστηκε για πολλές ώρες από το Συνέδριο, φάνηκε αργά χτες το απόγευμα για να δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερη ένταση (...) Κατά τις 7.15 ένα μεγάλο "αίσχος" ακούστηκε από την αίθουσα, όπου ψήφιζαν οι σύνεδροι. Οπως αποκαλύφθηκε τελικά, ο κ. Λυκιαρδόπουλος δήλωσε κατά ωμό τρόπο στον δικαστικό αντιπρόσωπο: "Αν δεν ψηφίσουν τα "πληρεξούσια" θα βγει η ΕΣΑΚ».

«40 χρόνια παλεύαμε»

Παρά τις προσπάθειες, ο «Πανοικοδομικός» αναδεικνύεται καθαρά σε πρώτη δύναμη, παίρνοντας το 44% των ψήφων.

Χαρακτηριστικό είναι το φύλλο του «Ριζοσπάστη» στις 11 Αυγούστου. Στο πρωτοσέλιδο, το ρεπορτάζ με τον τίτλο «Οι οικοδόμοι νοικοκύρηδες στα σωματεία τους», σημειώνει: «Μετά από 40 χρόνια η Ομοσπονδία Οικοδόμων πέρασε και πάλι στα χέρια των συνεπών συνδικαλιστών, στα χέρια των ίδιων των εργαζομένων. Τα αντεργατικά σχέδια της κυβέρνησης και των εργατοκάπηλων δεν πέρασαν».

Στο ίδιο φύλλο, σε άλλο ρεπορτάζ στη σελίδα 5, αναφέρεται στο βράδυ των εκλογών: «Ωρα 11.10 το βράδυ στο Εργατικό Κέντρο Πειραιά. Η αγωνία έχει φθάσει στο κατακόρυφο. Το διήμερο της έντασης έχει αρχίσει να επιδρά στους οικοδόμους που έντονα σημάδια κούρασης παρουσιάζονται στα πρόσωπά τους. Παρ' όλα αυτά, είναι αποφασισμένοι να το ξενυχτήσουν. Είναι γνωστά, άλλωστε, τα τερτίπια του Λυκιαρδόπουλου και είναι αποφασισμένοι να μην του επιτρέψουν να κάνει άλλες νοθείες. Τα αποτελέσματα αργούν να βγουν κι όλοι αναρωτιούνται τι να συμβαίνει.

(...) ξαφνικά... παρατεταμένα χειροκροτήματα και η κραυγή: "Νικήσαμε, ΕΣΑΚ, ΕΣΑΚ" μας κάνουν να τρέξουμε στο διάδρομο. Το τι συνέβη δεν περιγράφεται (...) Ολοι χορεύουν, χειροκροτούν, αγκαλιάζονται, φιλιούνται και ζητωκραυγάζουν. Ο κυβερνητικός συνδικαλισμός δέχτηκε μεγάλο πλήγμα... Η εργατιά αλληλοσυγχαίρεται για τη νίκη και πηγαίνει προς την έξοδο με τάξη (...) Ενας εβδομηντάρης μας λέει: "40 χρόνια παλεύαμε. 40 χρόνια περιμέναμε αυτήν τη στιγμή..."».

Ο «Ριζοσπάστης» αναγγέλλει τα
αποτελέσματα των αρχαιρεσιών,
την επομένη του Συνεδρίου

 Τα αποτελέσματα των αρχαιρεσιών

Για την Ιστορία, στο συνέδριο κατέβηκαν τέσσερις παρατάξεις: Ο «Πανοικοδομικός Ενωτικός Συνδυασμός» (ΕΣΑΚ), η «Δημοκρατική Συνεργασία» (ψηφοδέλτιο που απαρτιζόταν από τις δυνάμεις της ΠΑΣΚΕ, του ΑΕΜ - στηριζόταν από το τότε «ΚΚΕ εσωτερικού» - και εργοδοτικών συνδικαλιστών), το ψηφοδέλτιο του Λυκιαρδόπουλου και ένα ακόμα ψηφοδέλτιο, με την επωνυμία «Ανεξάρτητοι».

Τα αποτελέσματα, όπως έγραψε ο «Ριζοσπάστης», ήταν τα εξής: «Στο συνέδριο πήραν μέρος 500 αντιπρόσωποι. Από αυτούς ψήφισαν οι 487. Πήραν: Πανοικοδομικός Ενωτικός Συνδυασμός - ΕΣΑΚ 217. Δημοκρατική Συνεργασία 92. Λυκιαρδόπουλος 175 (οι περισσότεροι από σωματεία σφραγίδες). Ανεξάρτητοι 4».

(Ριζοσπάστης, 14/5/2015 - Η φωτογραφία από την ιστοσελίδα της Ομοσπονδίας Οικοδόμων Ελλάδας)