Όταν οι οικοδόμοι δεν έπαιρναν σύνταξη. Μια διαφορετική πρόταση για την ασφάλιση από τους οικοδόμους της Πάτρας το 1964

Δεν είναι τόσο πολύ μακρινή η εποχή που οι οικοδόμοι δεν προλάβαιναν να πάρουν σύνταξη. Συνταξιούχοι σήμερα συνάδελφοι διηγούνται στους νεότερους ιστορίες από το κυνήγι του ένσημου, τα χρόνια που οι συνθήκες στην οικοδομή θύμιζαν ζούγκλα. Πολλοί οικοδόμοι δούλευαν εκβιαστικά ανασφάλιστοι, άλλοι έπεφταν θύματα επιτήδειων εργοδοτών που με τις πλάτες του κράτους τους έκλεβαν τα ένσημα και πολλοί δούλευαν στο γιαπί μέχρι τα γεράματά τους για να μπορέσουν να συμπληρώσουν τον αριθμό των ενσήμων και να πάρουν την πολυπόθητη σύνταξη. Χιλιάδες ήταν και οι οικοδόμοι που  δεν μπόρεσαν ποτέ να πάρουν σύνταξη.

Δόθηκαν μεγάλοι και σκληροί αγώνες από τα ταξικά οικοδομικά σωματεία, έγιναν εκατοντάδες απεργίες, διανύθηκαν χιλιάδες χιλιόμετρα σε πορείες, υπήρξαν συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής, ακόμα  και θύματα οικοδόμοι, για να κατακτηθούν μια σειρά αιτημάτων που κατοχύρωναν το δικαίωμα στη σύνταξη, όπως η διάθεση των «υπέρ αγνώστων» και αργότερα η άμεση επικόλληση των ενσήμων. Καταχτήσεις που βρήκαμε οι νεότερες γενιές και που σήμερα με διάφορες προφάσεις και βίαιο τρόπο μας τις αρπάζουν οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου.

Στο έντυπο που δημοσιεύουμε σήμερα (και που αντιγράψαμε ολόκληρο για να είναι πιο εύκολη η ανάγνωσή του), παίρνουμε μια γεύση από την κατάσταση που περιγράψαμε πιο πάνω, στην πόλη της Πάτρας το 1964. Όμως στην ανακοίνωσή της η Συντονιστική Επιτροπή Οικοδομικών Οργανώσεων δεν μένει στις διαπιστώσεις. Προχωράει σε συγκεκριμένη πρόταση για την ασφάλιση των οικοδόμων, (η οποία ακουμπάει και άλλα σοβαρά ζητήματα του κλάδου, όπως η πιστοποίηση των επαγγελματιών οικοδόμων, που δεν απασχόλησε ποτέ σοβαρά το συνδικαλιστικό κίνημα) που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αλληλεγγύη των νεότερων συναδέλφων προς τους γηραιότερους.

Δυστυχώς δεν μάθαμε ποτέ τι ακολούθησε την πρόταση αυτή. Το σίγουρο είναι πως δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Όμως φαντάζει τόσο ουτοπική – πάλι δυστυχώς…-   σήμερα, που οι συνθήκες επιστρέφουν βίαια σε εκείνες τις εποχές και η αλληλεγγύη μεταξύ των εργατών παραμένει πάντα ζητούμενο…

Ας διαβάσουμε όμως ολόκληρη την ανακοίνωση:

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ

ΠΑΤΡΩΝ - ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 63

Πάτραι 30 Μαΐου 1964

Άπειρα είναι τα ζητήματα που απασχολούν όλους τους εργαζομένους, όμως στον κλάδο των οικοδόμων είναι απειρότερα - ευρίσκεται εις μίαν μοίραν -ημπορεί να είπη κανείς αποικιοκρατικής μορφής - δικαιώματα που οι άλλοι εργαζόμενοι τα έχουν κατακτήσει από χρόνια, για τους οικοδόμους είναι άγνωστα ακόμη - και όταν οι εργαζόμενοι του κλάδου μας τ' ακούν, τούς φαίνεται πώς ζουν σε έναν άλλον κόσμο ο οποίος είναι έξω από τον κύκλο της δικής τους ζωής της Ελλάδος.

Σήμερα δεν πρόκειται να αναφερθούμε σε πολλά ζητήματα παρά θά σταθούμε σ' ένα και μόνο - Στο ζήτημα της ασφάλισης. Είναι αυτόχρημα τραγική η κατάστασις των εργαζομένων εις οικοδομικάς, τεχνικάς και λοιπάς εργασίας - σχετικώς με την ασφάλισίν των.

Οι λόγοι τους οποίους θα αναφέρουμε θα τεκμηριώνουν τα επιχειρήματά μας ως προς την τραγικότητα των ησφαλισμένων του κλάδου μας.

Είναι γνωστόν - αν δεν το γνωρίζουν οι αρμόδιοι, τους το κάνουμε γνωστόν ότι, - στους οικοδόμους και λοιπούς εργαζομένους σε έργα τεχνικά, η ασφάλισις είναι ανύπαρκτη. Το συμπέρασμα βγαίνει από τα στατιστικά δεδόμενα των συνταξιούχων που υπάρχουν σε πανελλαδική κλίμακα, αλλά και από τα δεδόμενα που υπάρχουν στα κατά τόπους Ιδρύματα των Κοινωνικών Ασφαλίσεων όπου αποδεικνύεται ότι από τον κλάδον των οικοδομικών επαγγελμάτων το ποσοστόν των συνταξιούχων είναι ελάχιστον - μηδαμινόν.

Στο 4ον Πανελλαδικόν Πανοικοδομικόν Συνέδριον, του 1961 - που έγινε στην Αθήνα - στην εισηγητικήν έκθεσιν στο θέμα Κοινωνικές Ασφαλίσεις ανεφέρετο το ποσοστόν των συνταξιούχων του κλάδου μας το οποίον ανήρχετο εις μόνον 2 ο)ο που σημαίνει ότι στους 10) οικοδόμους οι δύο μόνον είναι συνταξιούχοι καί ας έχει ζωήν το "Ιδρυμα Κοινων. Ασφαλ. 27 χρόνια όπως έλεγεν και ο τ. Υπουργός εργασίας κ. Χρυσανθόπουλος όταν ζητούσαμε μείωσιν των προϋποθέσεων για σύνταξη.

Εις την πόλιν των Πατρών όπου ζούμεν - οι συνταξιούχοι οικοδόμοι δεν ξεπερνούν τους 25 έναντι συνόλου εργαζομένων εις οικοδομικάς και λοιπάς τεχνικάς εργασίας 2500-3000 - ποσοστόν μόνον 1 ο)ο δηλ. στους 100 οικοδόμους ένας μόνο συνταξιοδοτείται και οι πλείστοι εξ αυτών τις συντάξεις τους τις πέρνουν οι κληρονόμοι-σύζυγοι, τέκνα κλπ. Προ αυτής της απαραδέκτου καταστάσεως δια τον κλάδον μας οι συνδικαλιστές και οι οργανώσεις τους πρέπει να αναλάβουν σταυροφορίαν δια την αντιμετώπισιν του σοβαροτάτου αυτού και επείγοντος θέματος.

Να ασχοληθούμε και να βρούμε - να υποδείξουμε τρόπους - να προβληματιστούμε και να προβάλλουμε στους αρμοδίους και να επιμείνουμε αγωνιστικά στην επίλυσιν του θέματος - Ασφάλισης.

Οι οικοδομικές οργανώσεις Πατρών - που το θέμα αυτό τις έχει απασχολήσει σχολαστικά, με εισήγησιν του γραμματέα της Συντονιστικής Επιτροπής Οικοδομικών Οργανώσεων Πατρών - Προτείνούν έναν πρωτότυπον τρόπον Κοινωνικής Ασφαλίσεως για τους οικοδόμους όλης της χώρας, ο οποίος είναι επωφελής αλλά και δυνατός και για το ίδρυμα και για τους εργαζομένους εις οικοδομάς.

Προτείνουμε σαν σχέδιον νόμου που να προβληθή εις τον Υπουργόν επί της Εργασίας, όπως οι εργαζόμενοι εις οικοδομικάς και λοιπάς τεχνικάς εργασίας - να επικολλούν επί των Ασφαλιστικών των Βιβλιαρίων - ανεξαρτήτως της απασχολήσεώς των είτε αυτή είναι συνεχής είτε περιοδική ανά δέκα οκτώ (18) ημερομίσθια τον μήνα. επικολλούμενα ταύτα παρά του Ιδρύματος Κοιν. Ασφαλίσεων. Φυσικά δεν είναι εύκολον και δεν είναι δυνατόν να γίνη από αυτό ανεξέλεγκτα, δι' οιονδήποτε εργαζόμενον εις οικοδομικάς ή τεχνικάς έργασίας.

Το βαρύ καθήκον θα πέση και πάλιν στους συνδικαλιστάς και στις οργανώσεις τους, συνάμα δε θα υποχρεωθούν όλοι οι εργαζόμενοι του κλάδου μας να συσπειρωθούν και υποχρεωτικά πλέον να οργανωθούν στα συνδικάτα τους στις οργανώσεις τους, δια τον εξής βασικόν και ουσιαστικόν λόγον. Στην πρότασίν μας περί του νέου τρόπου επικολλήσεως των ενσήμων και της δημιουργίας προϋποθέσεων, πραγματικές Κοινων. Ασφαλίσεις, θα αναλαμβάνουν πλέον υπευθύνως οι οργανώσεις να βεβαιώνουν δια την επαγγελματικήν ταυτότητα και ειδικότητα των εργαζομένων ενός εκάστου κλάδου - Επαγγελματικές ταυτότητες - αλλά όχι αλά Λυκιαρδοπούλου χωρίς αξίαν.

Ούτω θα υπάρχουν οι πραγματικοί οικοδόμοι - οι μόνιμοι ας πούμε - Και οι επίκουροι όπως κάνουν τα εκφορτωτικά σωματεία - Και οι μεν μόνιμοι θα επικολλούν κάθε μήνα - είτε εργάστηκαν είτε δεν εργάστηκαν - Δέκα οκτώ (18) ημερομίσθια τον μήνα, οι δε επίκουροι θα επικολλούν όσα εργασθούν και όταν έχουν δουλειά.

Αυτό τούτο θα γίνεται δια να ξεκαθαρίσουν ποιοι απασχαλούνται πραγματικά με τις εργασίες των οικοδομών και αποζούν από το επάγγελμα του οικοδόμου, ή ασκούν περιοδικά το επάγγελμα αυτό και ασχολούνται και εις άλλα επαγγέλματα - Διάφορα κατά καιρούς.

Οι εισφορές προς το ΙΚΑ αποδεικνύουν ότι υπέρ επαρκούν δια την κάλυψιν των εργαζομένων στις οικοδομές βάσει των σημερινών προϋπολογισμών - φυσικά αυτόματα θά ισχύση και η Ασφάλισις στις οικοδομές για όλην την Ελλάδα - επεκτεινομένης εις ολόκληρον την χώραν.

Θα χρειαστή βέβαια να γίνη μια ολόκληρη στατιστική μελέτη να εξαχθούν εξ αυτής, συγκεκριμένα συμπεράσματα, να υπολογισθούνν όλες οι ενδεχόμενες δυσκολίες, λεπτομέρειες και άλλα τινά που ίσως συναντήσουμε στην πορεία μας - και θα συναντήσουμε, όμως αυτό δεν πρέπει να είναι αιτία να μας ανακόψη την διάθεση του αγώνα μας που θα ξεκινήσωμε για αυτόν τον σκοπόν.

Εάν εξασφαλιστή το σύστημα αυτό της ασφάλισης στους οικοδόμους, επιλύονται αμέσως μια σειρά από ζητήματα για τα οποία γίνονται και έχουν γίνη ένα σωρό αγώνες - μέχρι σήμερα και είναι δυνατόν οι ορyανώσεις να απασχοληθούν με ζητήματα με τα όποία δεν μπορούν να ασχοληθούν σήμερα.

Τα ζητήματα για τα οποία αγωνιζόμαστε σήμερα και παύουν να υπάρχουν αμέσως μετά τον νέον τρόπον Ασφάλισης είναι, τα εξής

1) Εξασφαλίζεται αμέσως και σε πανελλαδική κλίμακα ή σύνταξις στους οικοδόμους πάσης τάξεως και ηλικίας.

2) Η Ιατροφαρμακευτική περίθαλψις.

3) Η περίπτωσιs αναπειρίας — ή ατυχήματος.

4) Παύει νά υπάρχη το θέμα των υπέρ αγνώστων ενσήμων.

5) Εξασφαλίζεται μερικώς το ζήτημα της ανεργίας — ταμείον.

6) Οι εργαζόμενοι εις τα φορτωεκφορτωτικά επαγγέλματα επικολλούν επί τω βιβλιαρίω των 25 ημερομίσθια και δεν έχουν δικαίωμα ταμείου ανεργίας.

Οι οικοδομικές οργανώσεις, διεκδικούν 18 ημερομίσθια με δικαίωμα επί του ταμείου ανεργίας — 2 — 3 ή 5 μήνες. Ίσως φυσικά να ενοχληθούν μερικοί συνάδελφοι οι οποίοι εργάζονται σήμερα εντατικά - πραγματοποιούντες 25 ημερομ. τον μήνα — Με σχετική φυσικά οικονομική ωφέλεια και εκ του δωροσήμου. Όμως η έκφρασις της αλληλεγγύης και η συνδικαλιστική οργάνωσις και συνείδησις, πρέπει να δεχθή την παραχώρηση αυτή των ευρισκομένων, εις την ακμή της ηλικίας των νέους - προς τους παρήληκας, ή αδυνάτους εργατοτεχνίτας, ακόμη και με ζημίαν του ατομικού βαλαντίου.

Δεν είναι φανταστικόν ότι και οι υπέργηροι οικοδόμοι ήσαν και αυτοί εις την ηλικίαν την οποίαν διανύομεν ημείς οι νέοι οικοδόμοι.

Τουτέστιν στα γεράματά μας και οι ίδιοι θ’ αντιμετωπίσωμεν την ίδιαν δυσκολίαν και πιθανότατα να μη δυνηθούμε πολλοί εξ ημών να πάρουν σύνταξιν όπως συμβαίνει και σήμερον με τους υπερήληκας εργατοτεχνίτες οικοδόμους, οι όποίοι δεν δύνανται να εξασφαλίσουν τις προϋποθέσεις στο τέλος του βίου των και να επιζήσουν συνταξιοδοτούμενοι.

Εάν άπαντες εξ ημών κατανοήσωμεν πλήρως την σημασίαν, του επιτεύγματος αυτού — εάν φυσικά το επιτύχωμεν — και είναι δυνατόν να επιτευχθή. Η συνδικαλιστική ιστορία θα γράψη, με χρυσά γράμματα - την έκφρασιν της αλληλεγγύης αυτής εις τους οικοδόμους.

Σαν άξιος κλάδος ο οποίος έδειξεν ότι διαπνέεται από ανθρωπιστικά ιδεώδη και προοδευτικώς στις αρχές του — θα πρέπει να πρωτοστατίση και στην πρόταση αυτή. Και οι νέοι να γίνουν σημαιοφόροι παραχωρώντας, ελάχιστον μέρος εκ της νεότητός των προς τους υπερήληκας συναδέλφους των.

Η ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ